Өйгә кайту

Алга сызыкка юл

Шәхси эшкуар Ризванов контракт буенча хезмәткә 2023 елның июлендә, күп кенә яшьтәшләре булачак пенсия турында уйлаган вакытта китә. 54 яшендә ул аңлы рәвештә шушы юлны сайлый, Урыссудагы хатынын һәм Мәскәүдә гаиләсе белән яшәүче кызын калдырып, ул алгы сызыкка юллана. Аның хәрби биографиясе 80нче елларда, әле СССР вакытында ук башланган дип әйтсәк тә, ялгыш булмастыр. Ул Әфганстанга җибәрүләрен сорап өч тапкыр рапорт яза. Аның бөтен асылы шунда – Ватанның каты сынаулы көннәрендә туганнарының чакыруына җавап кайтаручы иптәшләрдән читтә кала алмый. Әфганстанга җибәрмиләр. Гадәти хезмәтне ул Венгриядә уза. Бу вакыйгалар ерак үткәндә калган кебек тоелса да, карар кабул итәргә вакыт җиткәч, ул ныклы һәм аңлы булып чыга.

– Мин бу сугыш юлын үтүемә үкенмим, – ди Равил. – Тормыштагы күп сорауларга җавап таптым.

Аның сүзләре хәрби бәрелештә катнашучыларның күбесе кичергәннәрне чагылдыра. Алар Көнбатышның күп кенә илләренең флагларын чагылдыручы шевроннар белән Украина Кораллы Көчләре солдатларын күргәннәр. Башта ук билгеләп үтелгәнчә, Равил Кременная шәһәре янында яраланган, анда каты сугышлар барган. Шәһәр берничә тапкыр я Русия гаскәрләре, я Украина гаскәрләре кулында күчә. Бүген Русия Кораллы Көчләре шәһәрне тулысынча үз кулы астына алган. Сүз уңаеннан, Кременнаяда тыныч халык эвакуацияләнмәгән. Шәһәрдә яши. Әмма Кременная хәзерге сугышның бөтен авырлыкларын үз өстендә татыды, чөнки төрле төр кораллардан атышка дучар булды. Нәкъ менә шунда Равил Ризвановның хезмәте билгесез тәмамланырга мөмкин иде.

Биш госпиталь – коткаруның биш этабы

Мәскәү - тәүге ярдәм һәм хәлне тотрыклыландыру.

Түбән Новгород - махсуслаштырылган нейрохирургия ярдәме.

Казан - тернәкләндерү һәм тергезү процедуралары.

Владимир - адаптация һәм психологик ярдәм.

Тула - санаторийда тергезүнең йомгаклау этабы.

Бу маршрут Русиядә яраланган хәрбиләргә медицина ярдәме күрсәтүнең катлаулы системасы ничек эшләгәнен күрсәтә. Һәр госпиталь дәвалау һәм тернәкләндерүнең билгеле бер этабына махсуслашкан.

Көткән тыл

Сугышчының гаиләсе - хатыны һәм кызы гаиләсе белән аның өчен төп терәк булды. Ерак арага карамастан, аларның бәйләнеше аның хезмәте һәм дәвалану вакытында ныгыды.

– Мин госпитальләрдә ятканда, якыннарымның телефондагы тавышлары миңа көч-өмет биреп торды, – ди Равил.

Бүгенге көндә Равил Ризванов тыныч тормышка кайтты. Әмма сугыш анда физик җәрәхәтләр генә түгел, ә психологик травмалар да калдырган. Ул әле һаман да күктән дроннар эзләргә гадәтләнгән, һәм махсус хәрби операция зонасыннан чираттагы телерепортажны караганнан соң, ул иптәшләренең югалтуын белә. Болар барысы да аның көндәлек тормышының бер өлешенә әверелгән.

– Минем уйлавымча, теләсә нинди хәрби операциядә иң куркынычы – физик авырту түгел, – ди ул, – ә иптәшләрнең һәлак булуыннан соң котылгысыз бушлык.

Шулай да, кичергәннәргә карамастан, ул бернинди үкенү хисләре дә тоймый. Аның бу сугыштагы юлы, ул үзе  әйткәнчә, җиңү бәясе, тормыш һәм үлем, дуслык һәм тугрылык кебек төшенчәләргә карашын яңадан карарга мөмкинлек бирде. Ул тормышны блиндажларда һәм ут астында өйрәнде, шулай ук аның белән мәңге яшәячәк кабатланмас хәтергә дә ия булды. Һәм тагын. Махсус хәрби операция ветераннары өчен аларның эше юкка гына булмавын аңлау мөһим. Шуңа күрә район башлыгының махсус хәрби операциядә катнашучы егетләр белән гади генә күрешүләргә дә, мәсәлән, күптән түгел генә район Мәдәният йортында узган очрашуларның берсенә дә, бу егетләр бик җитди карыйлар. Алар бит  үз төбәгенең, үз Ватанының тугры уллары булып, аларга чираттагы тапкыр Русия хәрби-сәнәгать куәтенең көчен һәм данын исбатларга туры килде. Әлеге көч-куәтнең башында – Русия солдаты.